To rzadka, zwyrodnieniowa choroba mózgu, która dotyka około 1 na milion osób na całym świecie. Istnieje jednak odmiana tej choroby, znana jako odmiana choroby Creutzfeldta Jakoba (vCJD), która wzbudziła powszechne obawy ze względu na jej powiązanie ze słynnym kryzysem bezpieczeństwa żywności w Europie w latach 90. XX wieku.
Uważa się, że przyczyną vCJD jest narażenie na specyficzny rodzaj zakaźnego białka, znany jako prion. Białka te normalnie występują w organizmie i odgrywają rolę w pewnych procesach, ale w swojej nieprawidłowej postaci mogą powodować poważne uszkodzenia komórek mózgowych. vCJD po raz pierwszy zwróciło na siebie uwagę w latach 90. XX wieku, kiedy odkryto, że wzrost liczby bydła zakażonego prionami w Wielkiej Brytanii doprowadził do rozprzestrzenienia się choroby wśród ludzi spożywających skażone produkty mięsne.
Okres inkubacji vCJD jest długi i trudny precyzyjnie określić, gdyż może wahać się od kilku do kilkudziesięciu lat. W tym czasie priony gromadzą się w mózgu i powodują uszkodzenie tkanki mózgowej, powodując klasyczne objawy demencji, utratę koordynacji i równowagi oraz mimowolne skurcze mięśni. Zwykle prowadzi to do szybkiego spadku zdolności fizycznych i umysłowych danej osoby, ostatecznie prowadząc do śmierci w ciągu 1–2 lat od wystąpienia objawów.
To, co czyni vCJD wyjątkowym, to fakt, że wpływa przede wszystkim na raczej młodych dorosłych (średni wiek zachorowania to 27 lat), a nie osób starszych, jak ma to miejsce w przypadku innych postaci CJD. Można to przypisać sposobowi przenoszenia choroby, którym jest spożycie skażonych produktów mięsnych pochodzących od zakażonego bydła. Uważa się, że choroba rozprzestrzeniła się poprzez stosowanie produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego jako suplementów białkowych w paszach dla zwierząt, powodując reakcję łańcuchową infekcji prionami wśród zwierząt gospodarskich i ludzi. Wywołało to kryzys bezpieczeństwa żywności w Wielkiej Brytanii i wprowadzono rygorystyczne środki mające na celu zapobieganie i ograniczanie rozprzestrzeniania się vCJD.
Chociaż kryzys został już opanowany i liczba nowych przypadków znacznie spadła, nadal istnieją obawy co do możliwości ponownego pojawienia się vCJD. Zwykle pojawienie się objawów zajmuje kilka lat, więc nadal może istnieć znaczna liczba osób narażonych w szczytowym okresie kryzysu, u których jeszcze nie wystąpiły objawy.
Rozpoznanie vCJD opiera się na objawach klinicznych, a także zaawansowane techniki obrazowania i biopsji w celu wykrycia obecności nieprawidłowych prionów w mózgu. Niestety nie jest znane lekarstwo na tę chorobę, a jedyną opcją dla pacjentów jest opanowanie objawów i zapewnienie opieki paliatywnej. Przeprowadzono kilka eksperymentalnych terapii, ale żadna nie przyniosła znaczącego sukcesu w zatrzymaniu lub odwróceniu choroby.
Aby zapobiec ponownemu pojawieniu się vCJD, rygorystyczne odżywianie na całym świecie wprowadzono środki bezpieczeństwa. W niektórych krajach, np. w USA, obowiązuje zakaz importu wołowiny i produktów wołowych z krajów dotkniętych tą chorobą. W krajach dotkniętych zakazano również stosowania produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego w paszach dla zwierząt. Środki te, w połączeniu ze skutecznymi programami nadzoru i monitorowania, znacznie zmniejszyły ryzyko zakażenia i przeniesienia vCJD.
Podsumowując, vCJD jest rzadkim, ale wyniszczającą chorobę mózgu, która wywołała poważne obawy i zakłócenia ze względu na jej powiązanie z kryzysem bezpieczeństwa żywności. Chociaż ryzyko zostało znacznie zmniejszone, nadal istnieje możliwość pojawienia się nowych przypadków i należy w dalszym ciągu stosować rygorystyczne środki, aby zapobiec ponownemu wzrostowi zachorowań. Aby w pełni zrozumieć i zwalczyć jej wyniszczające skutki, potrzebne są dalsze badania nad przyczynami, diagnozą i leczeniem tej choroby.
Comments